KonuSma ve Sunumlar SeriSi
"B E U Y S" | Andres Viel
"kamu alani mudahaleleri"
"Dijital Sergi Mekanlarııi"
"Hafiflik ve Mizah"
Ahu Antmen, Peng! Kollektif, Jean Peters ile Sohbette
Joseph Heinrich Beuys ( 12 Mayıs 1921 - 23 Ocak 1986 )
Şapkasıyla, keçeyle ve yağ lekesiyle tanınan sanatçı. Günümüzde, ölümünden 35 yıl sonra, Beuys halen provokatif sanatçının, kendi zamanının ilerisindeki vizyoner kişiliğin sembolü olarak aramızda. İkinci Dünya Savaşı sonrası yeni oluşmakta olan demokrasi için endişeleniyordu, yalnızca sanat sektörüne ve akademiyaya değil, kapitalizme de eleştirel bir pencereden bakıyordu. Para meta olmamalıydı, “gerçek kapital insanın yaratıcılığıdır” diyordu Beuys. Rudolf Steiner’in antropozofi öğretileriyle ilgileniyordu, belki de savaş deneyimlerinin vahşeti karşısında teselli bulmak için, korkunçluğun karşı kavramı olarak, bu yüzden de tartışmalı kaldı hep. Kimilerinin algısında provokatör, yaratıcı bir devrimci, burjuva karşıtı özgür bir düşünür, bazıları için de Alman Ordusundaki günleri ve Rudolf Steiner’in felsefesine yakınlığı sebebiyle tartışmalı.
Başarıları ise tartışılmaz: Sanat akademilerinin gücünü kırdı, büyüsünü bozdu adeta, “her insan sanatçıdır” ve "To be a teacher is my greatest work of art. The rest is the waste product, a demonstration" dedi. Konuştu, öğretti ve ölü bir tavşana sanatı anlattı. “Gülmeden mi devrim yapacaksınız?” diye sordu. Geliştirdiği genişletilmiş sanat kavramı günümüzde de önemli toplumsal meselelerin özüne iniyor.
Türkiye’de de, İzmir’de iki, Batman’da ise bir üniversite bu önemli yıl dönümünde, sanatçı, kültür kuramcısı, öğretmen ve sanat profesörü Joseph Beuys üzerine çalışıyor. Bu kapsamda Almanya’dan konuk konuşmacıların katılımları gerçekleşiyor ve benzersiz bir belgesel izleyiciyle buluşuyor.
"JOSEPH & GRETA" | Konusma
Prof. Dr. Eugen Blume
küratör ve sanat tarihçisi, Almanya
© Johannes Blume
Prof. Dr. Eugen Blume küratör ve sanat tarihçisi. Staatliche Museen zu Berlin (DDR) gibi çok sayıda kurumda çalıştı. Uzun yıllar boyunca Hamburger Bahnhof – Museum für Gegenwart Berlin’i yönetti. Eugen Blume, Doğu Almanya yıllarından bu yana Beuys uzmanı ve aktivist olarak “genişletilmiş sanat kavramı”nı savunuyor. Almanya’da şu anda Beuys2021.com Beuys Yılı küratörlüğü görevini sürdürmekte.
Eugen Blume’nin Joseph & Greta başlıklı konuşması, iki özel insanı, aralarındaki benzerlikleri ve dünya görüşlerinin toplumsal etkilerini ele alıyor: Joseph Beuys ve Greta Thunberg.
"B E U Y S" | belgeseli gösterimi ve yönetmen ile söyleSi
Andreas Veiel
küratör ve sanat tarihçisi, Almanya
Foto Andres Veiel © Arno Declair
Andres Veiel yazar, film ve tiyatro yönetmeni. Berlin’de yaşıyor. Gerçekleştirdiği film projeleri, yoğun, zaman zaman uzun yıllar süren araştırmalar sonucunda hayat buluyor. Veiel, siyasal aktivist sanat anlayışının önemli temsilcileri arasında sayılıyor. Alman ve Avrupa Film Akademileri ile Akademie der Künste üyesi olan sanatçı, Deutsche Film- und Fernsehakademie Berlin (dffb) ve Universität Zürich gibi okullarda ders vermekte.
Andreas Veiel’in „Beuys“ başlıklı belgesel filmi, Berlinale 2017’de ilk kez izleyiciyle buluştu ve en iyi belgesel filmi ile en iyi montaj kategorilerinde Alman Film Ödülüne layık görüldü. Belgesel, detaylı araştırmaları ve nefes kesen bir montajla izleyici karşısına çıkan kolaj özellikleriyle bugüne kadar bilinmeyen sayısız görüntü ve ses belgesini bir araya getiriyor. „Beuys“, her daim toplumsal ve sanatsal sınırları zorlayan, bu sınırları aşan ve çalışmalarının merkezine iletişimi oturtan çok boyutlu bir insanın ve sanatçının portresini çiziyor.
KEMERALTI/IZMIR ve BATMAN kamu alani mudahaleleri | konusma
Tom Keogh
Maquis Projects,Izmir
Nina Kertselli
Maquis Projects, Izmir
Ali Kemal Ertem
Maquis Projects, Izmir
Pelin Tan
Maquis Projects, Izmir
Pelin Tan, Nina Kerzelli ve Maquis Projects tarafından geliştirilen proje, İzmir Kemeraltı'nın bir yerleşim bölgesinde kentsel bahçecilik / çiftçilik, doğayı yeniden yapılandırma, sosyal etkileşim, oyun ve sanatsal müdahale gibi sürdürülebilir alanlar yaratmayı amaçlıyor. Diğer şehirlerdeki benzer projelerle aktif olarak işbirliği yapmayı ve fikir alışverişinde bulunmayı hedefliyoruz. 2 yıllık başlangıç / kurulum aşaması içerisinde yerel okullar ve toplum kuruluşları ile hem yerel hem de uluslararası farklı sanatçı ve teorisyenlerle birlikte çalışacağız.
Öğrenci atölyelerinin kısa vadeli amacı, İzmir'in Kemeraltı bölgesinde ve ayrıca Batman şehrinde geçici sosyal yapılar oluşturmaktır.
Uzun vadeli hedeflerimizden bazıları şunlardır: Çevrede aynı zamanda sürdürülebilir topluluk forumları ve toplanma alanları olarak işlev görecek, tohum ekme, besin tedariği ve ağaç dikme imkanı sağlayan kolektif bahçelerin oluşturulması.
"Dijital Sergi Mekanları" | Okuma ve Panel
Doç.Dr. Güzden Varinlioğlu
Izmir Ekonomi Üniversitesi
Doç.Dr. Selcuk Artut
Sabancı Üniversitesi
İzmir Ekonomi Üniversitesi Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi Mimarlık Bölümü öğretim üyeşi Doç. Dr. Güzden Varinlioğlu, öğrencileriyle birlikte dijital sergi tasarımlarının güncel formatları üzerine çalışıyor.
Bu konuyla ilgili bir vaka incelemesi çerçevesinde ve küratör Jörn Fröhlich ile İzmir’de bulunan Darağaç sanat kolektifi iş birliğiyle, “Beuys ve öğrencileri” başlıklı Deutsche Bank koleksiyonu sergisi kapsamında, sergi kamusal alanda belgelenip dijital bir gezinti olarak işleniyor.
Çalışmanın sonuçlarına Mayıs 2021 itibariyle 100beuys.com adresinden ulaşmak mümkün. Sonuçlar, kültür-sanat ve mimarlık alanlarından konuklarla birlikte gerçekleşecek bir panelde tartışmaya açılacak.
Asst. Prof. Dr. Pinar Yoldas
California San Diego Üniversitesi
Ali Cem Doğan
Darağaç
"Joseph Beuys - Hafiflik ve Mizah" | KonuSma
Simon Pfeffel
performans sanatçısı, Almanya
© Simon Pfeffel
Joseph Beuys’un “sosyal heykeli” öncelikli olarak şunu ima ediyor: çok sayıda insanın, daha yüce, müşterek bir hedefe ulaşmak için ortaya koyduğu çabayı. Böylece Beuys’un yapıtının seyirciyle ve izleyenle hem mutabakat hem fikir ayrılığı doğurabilecek bir diyalog niteliğinde olduğunu söyleyebiliriz. Her ne kadar müzelerde karşılaştığımız yerleştirmeleri sergilendikleri mekanlarda ve vitrinlerde keskin, donuk ve sert bir izlenim bıraksalar da, yapıtları her daim titizlikle kurgulanmış süreçlerden ibaret olmanın ötesinde, oyun oynarcasına kıvrak düzenlemeler içeriyorlar. Sanatçının performansları ve sanatsal eylemleri ise çok daha havai, çok daha neşeli bir şekilde kendi çizgisine ters düşmeyi biliyor. Örnek olarak, 1978 karnavalında Beuys, Basel Sanat Müzesinin eserlerini satın almasına tepki gösteren bir karnaval topluluğunun tüm keçe kıyafetlerini imzalamıştı. Simon Pfeffel’in konuşması, Joseph Beuys’un bu yanını irdeliyor, oradan yola çıkarak “sosyal heykel” olgusunun sonraki sanatçıların duruşlarına ve günümüze uzanan yolculuğunu ele alıyor.
Ahu Antmen, Peng! Kollektif ten Jean Peters ile sohbette | Konusma
20. yüzyıl sanatının önde gelen figürleri arasında yer alan Alman sanatçı Joseph Beuys (1921-1986), günümüzde yalnızca hatırlanmıyor, güncelliğini de koruyor. Sanatın devrimci bir güç olduğuna inanan sanatçıyı 21. yüzyıla taşıyan, kullandığı malzemenin doğal dönüşümüne, algı süreçlerine ve deneyime odaklanan sanatsal yaklaşamının doğa ve insan odaklı temeli. Günümüzün ekonomik, politik ve toplumsal tartışmalarını öngören düşünceleri ve her gün daha fazla aciliyet taşıyan evrensel sorunları irdeleme biçimleriyle Beuys’u, etik ve estetiği harmanlama çabası içinde olan günümüz sanatçıları için hâlâ pek canlı bir örnek sayılabiliriz.
Beuys aynı zamanda siyasal ve toplumsal müdahaleleri ile de ünlüydü. Yeşiller Partisinin kurucu üyesi olan sanatçı, milletvekilliğine de aday oldu. Sanat ile siyasetin birbirine bağlılığı, bu bağlılığın anlık eylemsel etkinlikler ve kamunun ilgisini çeken müdahaleler ve eylemler şeklindeki ifadesi, Beuys’un hayatın tüm alanlarına nüfuz eden sanat ve bu sanata böylelikle atfettiği toplumsal devrimci güç anlayışının dışa vurumu olduğu söylenebilir.
Bu yaklaşım günümüzde güncelliğine ne derece korumakta? Günümüzde sanat ne denli siyasal olabiliyor ve olmasına izin veriliyor? Sanatsal eylemler zamanımızda hala değişimleri beraberinde getirebilirler mi? Eğer öyleyse, bu ne şekilde olabilir?
Ahu Antmen, Sabancı Üniversitesi Sanat ve Sosyal Bilimler Fakültesi Görsel Sanatlar ve Görsel İletişim Tasarımı Programı öğretim üyesidir. 2012’de Sakıp Sabancı Müzesi’nde Friedhelm Hütte ile birlikte Deutsche Bank Koleksiyonu’ndan derlenen Joseph Beuys ve Öğrencileri sergisinin eşküratörlüğünü yapmıştır.
Jean Peters 1984 yılında Aachen’de dünyaya geldi. Gazeteci ve performans sanatçısı olarak çalışmalarını sürdüren Peters, Londra ve Berlin’de siyasal bilimler öğrenimi gördü ve Peng! isimli medya taktiği kolektifini kurdu. Kolektifle birlikte sıklıkla kimliğini gizleyerek büyük şirketlere sızdı, birkaç sanat bienaline katıldı ve Aachen Barış Ödülüne layık görüldü. 2018 yılında Seebrücke adlı STK’nın kurucularından oldu, 2019’da Correctiv araştırma merkezi için gizli kimlikle iklim değişikliği inkarcılarının arasına karıştı. Jean Peters Berlin’de yaşamaktadır.
Moderasyon: Kristian Brakel, Heinrich Böll Stiftung
Goethe Enstitüsü ve Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği bu projeyi birlikte yürütmektedir.
Berlin, Germany
PHoto © Ivo May
Photo © Rüçhan Şahinoğlu